Aşırı Gerilimden Korunma

Aşırı gerilimden korunma, uzmanlık isteyen birçok farklı parametrenin aynı anda düşünülmesi gereken bir daldır. Son yıllarda, özellikle ülkemizde görülen iklim değişikliği ve orajlı gün sayısında artış, yıldırımın etkisini ve zararını da arttırdı. Bunun yanında şebeke kaynaklı zararlar da eklenince aşırı gerilimden korunma gün geçtikçe önemini arttırıyor.

Öncelikle bu noktada belirtmemiz gereken, sadece dış yıldırımlık sistemleri ile yıldırımdan ve aşırı gerilimden korunmak mümkün değildir. Dış yıldırımlık sistemleri, temel olarak yıldırımın yakıcı etkisinden korur. Bu noktada IEC 62305 Yıldırımdan Korunma Standartı göz önünde bulundurarak, bir tasarım yapılmalıdır. Burada unutulmaması gereken, tek başına dış yıldırımlık sistemi kurmak elektrik ve elektronik sistemleri korumaz. Muhakkak ag parafudr sistemleri de kurarak elektriksel koruma da sağlanmalıdır.

Aşırı gerilimden korunmada genellikle ihmal edilen parafudr sistemleri, en az dış yıldırımlık sistemleri kadar önemlidir. Yıldırım darbeleri 10/350 eğrisine sahip olup, Tip 1 B sınıfı ag parafudr kullanarak yıldırım darbelerine karşı önlem alınır. Burada, yıldırım risk analizi yapılarak, doğru koruma seviyesi ve akımı belirlenmelidir. Şebeke kaynaklı 8/20 eğrisi darbelere karşı koruma oluşturmak içinse, Tip 2 ag parafudr seçilmelidir. Unutmadan söyleyelim, Tip 1 parafudrlar ana panolarda, Tip 2 parafudrlar tali panolarda kullanılır. Parafudr montajı içinse bu yazımızı okuyabilirsiniz.

Topraklama ve Eşpotansiyel

Topraklama ve eş potansiyel yine aşırı gerilimden korunmada büyük önem taşır. Çünkü koruma elamanları topraklama ve eş potansiyel ne kadar iyi ise o kadar performanslı çalışır. Topraklama elamanları seçilirken, standartlara uygun bir biçimde seçilmeli ve mühendislik çalışmaları yapılmalıdır. Topraklama direnci ve endüktansı en kısa yolu oluşturacak şekilde seçilmesi dikkat edilmesi gereken bir diğer unsurdur. Tesis boyunca eş potansiyel oluşturulması tüm topraklamaların birbirine bağlanması yine aşırı gerilimden korunmada büyük kolaylık sağlayacaktır.